تعریف آسم و آلرژی
آسم یک بیماری مزمن ریوی است که با تنگ شدن و التهاب مجاری تنفسی، سبب ایجاد مشکلات تنفسی می‌شود. افراد مبتلا به آسم ممکن است دچار تنگی نفس، سرفه، خس‌خس سینه و احساس فشار در سینه شوند. این بیماری به دلیل حساسیت و واکنش بیش از حد مجاری تنفسی به محرک‌های مختلف بروز می‌کند.
آلرژی واکنش سیستم ایمنی بدن به موادی است که به طور طبیعی برای بدن بی‌ضرر هستند اما سیستم ایمنی بدن آنها را به عنوان مهاجم شناسایی می‌کند. این مواد به عنوان آلرژن شناخته می‌شوند و می‌توانند شامل گرده گیاهان، گرد و غبار، موی حیوانات، غذاهای خاص یا داروها باشند.
تفاوت آسم و آلرژی
آسم و آلرژی به هم مرتبط هستند اما تفاوت‌های مهمی دارند. آسم یک بیماری تنفسی است که باعث التهاب و باریک شدن مجاری هوا می‌شود. آلرژی می‌تواند عاملی برای شروع حملات آسم در افرادی باشد که به آسم آلرژیک مبتلا هستند.
انواع آسم آلرژیک
آسم آلرژیک (آسم ناشی از آلرژی) زمانی رخ می‌دهد که فرد به یک یا چند آلرژن واکنش نشان می‌دهد که منجر به التهاب در مجاری تنفسی و بروز علائم آسم می‌گردد. این نوع آسم معمولاً در کودکان و جوانان شایع‌تر است. آسم آلرژیک می‌تواند به صورت‌های مختلف بروز پیدا کند که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند:
آسم آلرژیک فصلی: این نوع آسم در فصل‌های خاصی از سال، به ویژه در فصل بهار و پاییز، به دلیل افزایش گرده‌افشانی گل‌ها و درختان بروز می‌کند. افراد مبتلا به این نوع آسم معمولاً در زمان‌های خاص از سال دچار علائمی مانند تنگی نفس و سرفه می‌شوند.
آسم آلرژیک دائمی: در این نوع آسم، علائم به صورت دائمی وجود دارند و افراد به صورت مداوم از مشکلات تنفسی رنج می‌برند. این نوع آسم معمولاً در افراد حساس به گرد و غبار، موهای حیوانات خانگی، قارچ‌ها و دیگر آلرژن‌های محیطی رخ می‌دهد. علائم آن می‌تواند شدیدتر باشد و نیاز به درمان‌های مداوم دارد.
آسم ناشی از آلرژی به حیوانات خانگی: این نوع آسم زمانی رخ می‌دهد که فرد به پروتئین‌های موجود در پوست یا بزاق حیوانات خانگی مانند سگ‌ها و گربه‌ها حساسیت داشته باشد. تماس با این حیوانات می‌تواند منجر به ایجاد علائم آسم مانند خس خس سینه و تنگی نفس شود.
آسم ناشی از گرد و غبار: آسم آلرژیک ناشی از گرد و غبار یکی از شایع‌ترین انواع آسم در مناطق با آب و هوای خشک و گرد و غبار زیاد است. این نوع آسم به دلیل تماس با ذرات ریز گرد و غبار ایجاد می‌شود و علائم آن ممکن است به طور پیوسته ادامه داشته باشد.
علائم آسم آلرژیک
علائم آسم آلرژیک مشابه سایر انواع آسم است. این علائم معمولاً پس از مواجهه با آلرژن‌هایی مانند گرده‌ها، گرد و غبار یا حیوانات آغاز می‌شوند. افراد مبتلا به آسم آلرژیک ممکن است علائم مختلفی داشته باشند که عبارت اند از:
- تنگی نفس
- خس خس سینه
- سرفه، به‌ویژه در شب یا هنگام ورزش
- احساس فشار در قفسه سینه
- عطسه و آبریزش بینی در فصول خاص
دلایل آسم آلرژیک
آسم آلرژیک معمولاً نتیجه‌ای از ترکیب عوامل ژنتیکی و محیطی است. برخی از دلایل بروز این نوع آسم عبارتند از:
آلرژن‌های محیطی: گرده گل‌ها، گرد و غبار، موی حیوانات، قارچ‌ها و دود سیگار.
عوامل ژنتیکی: افراد با سابقه خانوادگی آلرژی بیشتر به آسم آلرژیک مبتلا می‌شوند.
عوامل محیطی: آلودگی هوا، تغییرات دما و رطوبت نیز می‌توانند در بروز آسم آلرژیک نقش داشته باشند.
تغذیه و سبک زندگی: تغذیه ناسالم و سبک زندگی نادرست مانند سیگار کشیدن یا زندگی در محیط‌های آلوده می‌تواند خطر بروز آسم آلرژیک را افزایش دهد.
استرس و عوامل روانی: تنش‌های روحی و استرس می‌توانند به تشدید علائم آسم آلرژیک منجر شوند، زیرا باعث التهاب در مجاری تنفسی و حساسیت بیشتر به آلرژن‌ها می‌گردند.
عوامل محرک آسم آلرژیک
مهم‌ترین عوامل محرک آسم آلرژیک عبارت اند از:
- گرده گیاهان و درختان
- گرد و غبار خانه
- موی حیوانات خانگی
- قارچ‌ها و کپک‌ها
- استرس، تغییرات دما و ورزش
راه‌های تشخیص آسم آلرژیک
تشخیص آسم آلرژیک از طریق بررسی علائم بیمار، آزمایش‌های آلرژی (تست پوستی یا آزمایش خون)، و انجام تست‌های عملکرد ریه (مانند اسپیرومتری) انجام می‌شود. پزشک با ارزیابی این داده‌ها می‌تواند نوع آسم و ارتباط آن با آلرژی را تشخیص دهد.
درمان سرفه‌های آسم آلرژیک
برای کنترل سرفه‌های ناشی از آسم آلرژیک می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:
استفاده از داروهای تجویزی پزشک: مانند داروهای ضد التهابی و داروهای تسکین‌دهنده سریع
مرطوب نگه داشتن هوای محیط: هوای خشک می‌تواند علائم آسم را تشدید کند. استفاده از مرطوب‌کننده هوا می‌تواند به تسکین سرفه‌ها و بهبود تنفس کمک کند.
مصرف مایعات گرم: نوشیدن آب گرم و گاهاً مصرف چای زنجبیل یا عسل می‌تواند گلو را تسکین داده و سرفه‌ها را کاهش دهد.
شناسایی و اجتناب از آلرژن‌ها: شناسایی آلرژن‌ها مانند گرده، گرد و غبار یا موهای حیوانات و اجتناب از آنها برای پیشگیری از بروز سرفه‌های آسمی ضروری است. استفاده از ماسک یا تصفیه‌کننده هوا می‌تواند مفید باشد.
ورزش و تنفس عمیق: ورزش منظم و تمرین‌های تنفسی می‌تواند به تقویت ریه‌ها و کاهش سرفه‌های آسم آلرژیک کمک کند.
کاهش استرس: مدیتیشن، یوگا و دیگر تمرین‌های آرامش‌بخش می‌توانند به کاهش استرس و پیشگیری از تشدید علائم آسم کمک کنند.
پیشگیری از آسم آلرژیک
پیشگیری از آسم آلرژیک بیشتر به کاهش تماس با عوامل آلرژی‌زا و بهبود سبک زندگی بستگی دارد. برخی اقدامات پیشگیرانه شامل:
- استفاده از فیلترهای HEPA برای کاهش گرد و غبار
- اجتناب از دخانیات و آلودگی هوا
- عدم نگهداری حیوانات خانگی
انواع آسم غیر آلرژیک
آسم غیر آلرژیک در افرادی رخ می‌دهد که تشدید علائم آسم آنها ناشی از عوامل غیر آلرژیک است. این عوامل می‌توانند شامل:
آلودگی هوا: تماس با مواد شیمیایی و ذرات آلوده در هوا
ورزش: فعالیت‌های بدنی شدید می‌تواند منجر به بروز علائم آسم شود.(آسم ناشی از ورزش)
سرماخوردگی: عفونت‌های ویروسی مجاری تنفسی، مانند سرماخوردگی
استرس و هیجان: شرایط استرس‌زا می‌تواند منجر به تشدید آسم شود.
آسم و آلرژی کودکان
آسم و آلرژی در کودکان بسیار شایع است و ممکن است کودکانی که به آلرژن‌های محیطی مانند گرده گیاهان یا موی حیوانات حساس هستند، به آسم آلرژیک مبتلا شوند. این کودکان ممکن است دچار سرفه‌های مکرر، تنگی نفس و خس‌خس سینه شوند. پیشگیری و درمان آسم آلرژیک در کودکان به شکل مشابهی با بزرگسالان انجام می‌شود اما با توجه به حساسیت بیشتر کودکان، مراقبت و مدیریت دقیق‌تری نیاز است.
همچنین، آموزش به کودکان و والدین آنها در مورد چگونگی شناسایی و اجتناب از عوامل محرک، نقش مهمی در مدیریت آسم و آلرژی در کودکان ایفا می‌کند.
نتیجه‌گیری
آسم و آلرژی دو بیماری شایع هستند که می‌توانند به صورت مجزا یا به صورت همزمان ظاهر شوند. شناخت تفاوت‌ها و انواع آسم و آلرژی، شناسایی عوامل محرک، و استفاده از روش‌های مناسب پیشگیری و درمان، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا کمک کند. پیشگیری از تماس با آلرژن‌ها، استفاده از داروهای مناسب و مراجعه به پزشک برای ارزیابی و مدیریت علائم، گام‌های اصلی در کنترل این بیماری‌ها هستند.
در مطب فوق تخصصی آسم ایران، با تشخیص دقیق بیماری و شدت آن، درمان های موثر و مشاوره تخصصی برای درمان آسم، همراه شما هستیم تا تنفسی بهتر را تجربه کنید. برای مشاوره و تعیین وقت، از طریق لینک زیر اقدام کنید.
https://nobat.ir/iranasthma
