آسم یکی از شایعترین بیماریهای مزمن در کودکان است که میتواند تأثیرات قابل توجهی بر کیفیت زندگی و فعالیتهای روزمره آنها داشته باشد. آشنایی با علائم این بیماری در کودکان نقش حیاتی در تشخیص به موقع و مدیریت مناسب دارد. در این مقاله به بررسی علائم اصلی آسم در کودکان و نکات مهمی که والدین و مراقبان باید بدانند، میپردازیم.
آسم در کودکان چیست؟
آسم یک بیماری مزمن ریوی است که به ایجاد التهاب و تنگ شدن مسیرهای تنفسی منجر میشود. این بیماری در کودکان میتواند بهصورت دورهای ظاهر شود و علائمی همچون سرفه، خسخس سینه و تنگی نفس را ایجاد کند. آسم ناشی از ترکیب عوامل ژنتیکی و محیطی است و در صورت عدم کنترل، میتواند کیفیت زندگی کودک را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.
علائم شایع آسم در کودکان
- سرفه مداوم: یکی از مهمترین و اولین نشانههای آسم در کودکان، سرفه مداوم است که بهویژه در شب یا پس از فعالیت بدنی تشدید میشود. این نوع سرفه معمولاً خشک بوده و ممکن است با صدای خسخس همراه باشد.
- خسخس سینه: صدای سوت مانند در هنگام تنفس، که به خسخس سینه معروف است، یکی از علائم بارز آسم در کودکان محسوب میشود. این صدا معمولاً هنگام بازدم قابل شنیدن است.
- تنگی نفس: کودکان مبتلا به آسم ممکن است احساس سختی در تنفس یا عدم توانایی در کشیدن نفس عمیق را تجربه کنند. این وضعیت میتواند به خصوص پس از فعالیتهای جسمانی یا در معرض محرکهایی مانند گردوغبار و دود سیگار شدت یابد.
- احساس فشار در قفسه سینه: کودکان اغلب از احساس سنگینی یا فشار در ناحیه قفسه سینه شکایت میکنند. این علامت میتواند نشانهای از انسداد مجاری هوایی باشد.
- خواب نامنظم: آسم کنترل نشده میتواند باعث بیدار شدن مکرر کودک در شب به دلیل سرفه یا مشکلات تنفسی شود، که این امر کیفیت خواب و انرژی روزانه او را کاهش میدهد.

تشخیص آسم در کودکان
تشخیص آسم در کودکان نیازمند دقت بالایی است، زیرا علائم آن ممکن است با دیگر بیماریهای تنفسی اشتباه گرفته شود. پزشک متخصص معمولاً از روشهای زیر برای تشخیص استفاده میکند:
- بررسی علائم: سرفه مداوم، خسخس سینه و تنگی نفس.
- آزمایش عملکرد ریه: اسپیرومتری برای اندازه گیری ظرفیت و جریان هوای ریه.
- تست آلرژی: شناسایی محرکهایی که علائم آسم را تشدید میکنند.
- بررسی سابقه خانوادگی: وجود سابقه آسم یا آلرژی در خانواده.
عوامل محرک آسم در کودکان
شناخت عواملی که ممکن است علائم آسم را در کودکان تشدید کنند، نقش مهمی در پیشگیری از حملات دارد. این عوامل شامل:
آلرژنها: مانند گردوغبار، گرده گیاهان، و موی حیوانات خانگی.
عفونتهای تنفسی: مانند سرماخوردگی و آنفولانزا.
ورزش و فعالیت بدنی شدید
آلودگی هوا و دود سیگار
تغییرات ناگهانی دما یا هوای سرد
درمان آسم در کودکان
درمان آسم در کودکان شامل ترکیبی از مدیریت دارویی و تغییرات در سبک زندگی است. برنامه درمانی معمولاً توسط پزشک متخصص تعیین میشود و میتواند شامل موارد زیر باشد:
داروهای کنترلکننده: این داروها شامل کورتیکواستروئیدهای استنشاقی هستند که به کاهش التهاب مجاری هوایی و پیشگیری از حملات کمک میکنند.
داروهای اضطراری: داروهای گشاد کننده برونش برای تسکین سریع علائم حاد آسم استفاده میشوند و باید همیشه در دسترس کودک باشند.
مدیریت محیطی: دوری از آلرژنها و محرکها، تهویه مناسب منزل، و استفاده از تصفیهکننده هوا میتواند به کاهش شدت علائم کمک کند.
آموزش خانواده: آموزش والدین و کودک در مورد شناسایی علائم و استفاده صحیح از داروها نقش مهمی در کنترل بیماری دارد.

نکات کلیدی در مورد کنترل آسم در کودکان
پیگیری منظم پزشکی: مراجعه دورهای به پزشک متخصص برای ارزیابی وضعیت کودک.
رعایت دارودرمانی: مصرف دقیق داروها طبق نسخه پزشک.
پیشگیری از محرکها: کاهش تماس با آلرژنها و مواد تحریککننده در محیط زندگی کودک.
تقویت سیستم ایمنی: تغذیه سالم و فعالیت بدنی مناسب برای بهبود سلامت کلی کودک.
چه نشانههایی وجود دارد که نشان میدهد کودک مبتلا به آسم نیاز به اقدامات فوری دارد؟
در برخی موارد، حملات آسم ممکن است به سرعت تشدید شوند و نیاز به اقدام فوری داشته باشند. علائم هشداردهنده شامل:
مشکل شدید در تنفس: سختی در کشیدن یا خارج کردن نفس.
رنگپریدگی یا کبودی: کبودی لبها یا ناخنها نشاندهنده کمبود اکسیژن است و نیاز به اقدامات فوری پزشکی دارد.
بیقراری یا ناتوانی در صحبت کردن به دلیل کمبود اکسیژن: اگر کودک نمیتواند به راحتی صحبت کند یا بسیار بیقرار است، ممکن است دچار حمله شدید آسم شده باشد.
عدم پاسخ به داروهای اضطراری: علیرغم استفاده از اسپری گشاد کننده برونش ، بهبودی حاصل نشود. در این شرایط، باید فوراً با اورژانس تماس گرفته شود و کودک تحت مراقبت پزشکی قرار گیرد.
نتیجهگیری
شناخت علائم آسم در کودکان و اقدام بهموقع میتواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند. با مراجعه منظم به پزشک، رعایت دستورات دارویی، و دوری از عوامل تحریککننده، کودکان مبتلا به آسم میتوانند زندگی سالم و فعالی داشته باشند. والدین نقش حیاتی در مدیریت این بیماری دارند و باید آگاهی کافی از وضعیت فرزند خود داشته باشند.
در مطب فوق تخصصی آسم ایران، با تشخیص دقیق بیماری و شدت آن، درمان های موثر و مشاوره تخصصی برای درمان آسم، همراه شما هستیم تا تنفسی بهتر را تجربه کنید. برای مشاوره و تعیین وقت، از طریق لینک زیر اقدام کنید.
https://nobat.ir/iranasthma